Alman coğrafyacı ve haritacı Gerardus Mercator, 1512-1594 yılları arasında yaşadı. Yaptığı haritayla özellikle denizcilerin işini çok kolaylaştırdı. Hollanda haritacılık ekolünün kurucularından biri olması yanında, Asya, Afrika, Güney Amerika gibi bölgelerin, Avrupalılar tarafından sömürülmesine de yaptığı haritayla önemli katkılar sağladı. 16’ncı yüzyılda yaşayan Mercator, sosyal medyanın gelişmesiyle 2000’li yıllarda yeniden ünlü oldu.
Düz dünyacılar o zaman da vardı
Dünyanın yuvarlak olduğu uzun zamandan beri biliniyor. Buna rağmen dünyanın düz olduğunu savunanlar da ilginç bir şekilde varlığını sürdürüyor. Düz dünyacılar o dönemde de vardı ve Katolik Papalık yanında Martin Luther, John Calvin gibi isimler de buna inanıyordu. Orta Çağ’da haritalar, ‘Kutsal Kitap’ etkisinde kalınarak çizildiği için Tevrat ve İncil’de ‘dört köşe’ denilmesi nedeniyle haritalar da dörtgen olarak çiziliyordu. Kudüs ise dünyanın merkeziydi.
Küreyi dikdörtgene yansıtmanın zorluğu
Dünyanın biçimi küre olduğu için dikdörtgen bir alana yansıtmak kolay değildi. Ekvator’a yakın bölgeler gerçekçi biçimde yansıtılabilirken, kutuplara yaklaştıkça bozulmalar oluşuyordu. Nitekim Mercator perspektifi ile yapılan haritalar, özellikle denizcilerin işini çok kolaylaştırsa da sonraki yüzyıllarda sürekli yeni perspektifler geliştirildi.
Kalp, kelebek, eşkenar üçgen haritalar
Mercator’dan sonra da dünyayı gerçekçi gösteren, Mekke, New York gibi şehirleri merkeze alan haritalar yapıldı. Johann Werner, kalp şeklinde bir harita çizdi. Bernard J. S. Cahill, kelebek şeklinde bir harita çizerken, Irving Fissler ise 20 eşkenar üçgenden oluşan bir harita oluşturdu.
Bütün bunlara rağmen Mercator projeksiyonu ile çizilmiş harita yaygın olarak kullanılmaya devam ediyor.
Komplo teorileri devrede
21’inci yüzyılla birlikte Mercator perspektifinin en yaygın harita olması, küresel boyutta komplo teorisyenlerini harekete geçirdi. Sosyal medyada “bu haritaların kasıtlı olarak böyle çizildiği ve kullanıldığı” iddiaları sürekli tekrarlanıyor. Eleştirilerin temel noktası, Mercator haritasında Avrupa’nın dünyanın merkezi gibi görünmesi, 30 milyon kilometrekarelik Afrika kıtasının 22,5 milyon kilometrekarelik Rusya’dan küçük gösterilmesi, 2,1 milyon kilometrekarelik Grönland’ın 9,5 milyon kilometre karelik Çin’den küçük çizilmesi, 9,7 milyon kilometrekarelik Avrupa’nın ise 17,8 milyon kilometrekarelik Güney Amerika’dan büyük görünmesiydi.
1977’den beri devam ediyor
Mercator’la ilgili tartışmalar 1970’lerde yeniden dünyanın gündemine geldi. Amerikalı matematik ve fen yazarı Martin Gardner, 1977’de bu konuyu yazdı. Türkiye’de, TÜBİTAK tarafından gençlere ve öğrencilere bilimi sevdirmek için yayınlanan ‘Bilim ve Teknik’ dergisi de 119’uncu sayısında (Ekim 1977) Gardner’ın yazısına yer verdi.
Grafik: Sena Pehlivan
ETİKETLERAfrikaGrönlandKeşifRusyaUlaşım
Haber Kaynak : TRTHABER.COM
“Yayınlanan tüm haber ve diğer içerikler ile ilgili olarak yasal bildirimlerinizi bize iletişim sayfası üzerinden iletiniz. En kısa süre içerisinde bildirimlerinize geri dönüş sağlanılacaktır.”
News
